ملاصدرا راجب مرگ چه دیدگاهی دارد؟

klog اردیبهشت ۲۲, ۱۳۹۷ ۰
ملاصدرا راجب مرگ چه دیدگاهی دارد؟

مرگ بدن را نابود نمی کند، بلکه آنرا پراکنده می سازد و با حفظ اصل و مایه آن صفات آنرا از او می گیرد و هر گاه بخواهد می تواند آن صفات را به مایه اصلی بدن بازگرداند.نظر صدرا درباره مرگ را از چند منبع معتبر برایتان بیان می کنم:

۱- در پایگاه اطلاع رسانی حکمت اسلامی صدرا، نظر صدرا را چنین نگاشته اند:

یکی از مسائل مباحث فلسفی نفس، موضوع مرگ است که ملاصدرا آنرا از علوم طبیعی به فلسفه وارد ساخته و درباره آن بحث کرده است. ملاصدرا مرگ را اعراض نفس از بدن و ترک آن می داند. وی عقیده زیست شناسان و پزشکان که مرگ را معلول تباهی و خرابی بدن و درهم ریختن نظم طبیعی آن می دانند و به کسی تشبیه می کنند که خانه اش خراب شود و ناچار بجای دیگری پناه ببرد، نمی پذیرد و می گوید:

مرگ بر دو گونه است: مرگ طبیعی و مرگ با حادثه اتفاقی (مرگ اخترامی). در مرگ طبیعی، نفس در سیر کمالی خود هنگامی که نیازی به بدن نبیند آنرا رها می کند و ما آنرا مرگ طبیعی می گوییم. وی بدن را به کشتی و نفس را به بادی که کشتی را می برد تشبیه می کند و میگوید همانگونه که اگر باد نباشد کشتی هم از حرکت باز خواهد ایستاد، وقتی نفس از بدن جدا شود حیات هم از میان خواهد رفت.

ملاصدرا با اشاره به حدیثی از پیامبر(صلی الله علیه وآله) که در آن آمده است «تمام بدن را خاک خواهد خورد جز «بُن مایه» تن را که بدن انسان از آن آفریده شده است»، می گوید انسان پس از مرگ قوه خیال را که «بُن مایه» انسان و حاوی تمام صورتها (و داده ها)ی انسان دنیوی است و غیر مادی و غیر وابسته به جهان مادی است با خود می برد و شخصیت همین انسان دنیوی را با تواناییها و قوای بیشتر در آخرت بازسازی می نماید.

مرگ بدن را نابود نمی کند، بلکه آنرا پراکنده می سازد و با حفظ اصل و مایه آن صفات آنرا از او می گیرد و هر گاه بخواهد می تواند آن صفات را به مایه اصلی بدن بازگرداند.

۲- در کتاب  فرهنگ اصطلاحات فلسفى ملاصدرا، این چنین بیان کرده است:
ملا صدرا در شواهد الربوبیه این مسأله را بررسى کرده و گوید:  اشراق اول: در بیان حقیقت موت باید بدانى که مرگ امرى است به جا و حتمى. زیرا امرى است طبیعى و منشأ آن اعراض نفس از عالم حواس و نشأه محسوسات و اقبال به خدا و ملکوت او است، نه آن امرى است که تو را به کلى معدوم و نابود کند، بلکه فقط ما بین تو و آن چه که غیر تو و غیر صفات لازمه تو است جدایى مى‏افکند (زیرا حقیقت تو نفس تو و اوصاف لازمه او است که مغایر با بدن است و این حقیقت، امرى است مجرد و از عالم علوى و محل حکمت) و ادله و براهین قاطع عقلى دلالت مى‏کند بر این که محل حکمت و جایگاه علم و معرفت هرگز معدوم نخواهد شد، همان طور که حدیث نبوى‏  «خلقتم للبقاء لا للفناء» و حدیث شریف‏  «الارض لا تأکل محلّ الایمان» و آیه شریفه «أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ فَرِحِینَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ؛ زندگانند و نزد پروردگار خویش روزى خورانند و آن چه خداوند به آنان عطا کرده شادمانند» [آل عمران/۱۷۰] حاکى از این مطلب است.[۱]

۳- همچنین در شرح بر زاد المسافر چنین آمده است:
بیان معنى موت طبیعى بنا بر مشرب صدر المحققین‏ …،  از باب آن که قواى جسمانى از حیث تأثیر و تأثّر و فعل و انفعالات، تناهى پذیرند، ناچار فنا بر بدن حاکم است و ابدان به تدریج رو به ضعف رفته بالأخره نفاد حرارت طبیعى و غریزى یا زیادتى رطوبات و یا از ناحیه تأثیرات الکواکب به حسب حظوظها عند طالع المولود و یا امورى از این قبیل که از اسباب و علل طبیعى محسوب مى‏شوند، ابدان از قبول افاعیل نفس و از مظهر بودن جهت آثار روح، نکول نموده، ناچار نفس که از عالم تجرّد و ملکوت است به باطن خود رجوع نموده و موت عارض مى‌‏شود.

جان عزم رحیل کرد گفتم که مرو             گفتا چه کنم، خانه فرو مى‏آید

بنابر مرام صدر الحکماء که منشأ پیدایش نفس را حرکت و سیلان مواد و صور مستعد از براى طى درجات نباتى و حیوانى و وصول به مقامات انسانى مى‌‏داند، علت موت طبیعى (نه اخترامى) را حرکت نفس به عالم خود و رجوع روح مجرد امرى بعد از استیفاى درجات انسانى و نیل به مقامات و مراتب شایسته آن مى‌‏داند، به این معنى که نفس در اول وجود عین مواد و صور حالّ در مواد است و بعد از رسیدن به مقام انسانى (مطابق استعداد جوهرى هر نفس) به تدریج- شیئا فشیئا- تعلق آن رو به ضعف رفته تا آن که بالمرّه جلباب خود را رها نماید و غرض از تعلق نفس به بدن، نیل به درجات لایق آن است و بعد از حصول غایت، جهت تعلق، زایل مى‌‏شود.[۲]

۴- در فرهنگ معارف اسلامى نیز نظر صدرا را چنین گفته است:

صدر الدین شیرازى گوید: مرگ آخرین مرحله تکمیل نفس ناطقه است که در آن مرحله خلع بدن و قشر کرده و بعالم روحانیات پیوندد.[۳]

تبلیغات

صفحه اول جستجوی گوگل تنها برای ده سایت جا دارد. چرا سایت شما در این میان نباشد؟ خرید بک لینک ، بک لینک

فرستادن دیدگاه »